Ιστορία ΣΤ΄ Γ΄ Ενότητα

Γ΄ ΕΝΟΤΗΤΑ: Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ (1821-1830)

Theodoros_Vryzakis,_Grateful_Hellas_(185

Θεόδωρος Βρυζάκης, "Υπέρ Πατρίδος το Παν", πίνακας του 1858, Αθήνα, Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η Μεγάλη επανάσταση του 1821 αποτελεί την κορυφαία προσπάθεια των Ελλήνων να αποκτήσουν την ελευθερία τους. Δεν ήταν εύκολο να βγουν οι Έλληνες στην Επανάσταση, ύστερα από τετρακόσια χρόνια σκλαβιάς. Μετά την ιδεολογική προετοιμασία των υπόδουλων Ελλήνων από τους Δασκάλους του Γένους και τους Έλληνες εμπόρους της Διασποράς, ανέλαβε δράση για την προετοιμασία του ένοπλου αγώνα η Φιλική Εταιρεία, μια μυστική οργάνωση που δημιούργησαν οι ίδιοι οι Έλληνες. Μετά από πολλές προσπάθειες και με μυστικό τρόπο κατόρθωσε να ξεσηκώσει όλους τους Έλληνες. Η Επανάσταση που ακολούθησε, παρά τις δυσκολίες πέτυχε τον εθνικοαπελευθερωτικό της σκοπό κι έτσι το 1830 δημιουργήθηκε το πρώτο ελεύθερο ελληνικό κράτος.

Η Φιλική Εταιρεία ιδρύθηκε τον Σεπτέμβριο του 1814 στην Οδησσό της Ρωσίας από τρεις άσημους εμπόρους, τον Εμμανουήλ Ξάνθο, τον Νικόλαο Σκουφά και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ. Σκοπός της Φιλικής Εταιρείας ήταν να συντονίσει τις προσπάθειες των υπόδουλων Ελλήνων, για να επαναστατήσουν κι έτσι να μπορέσουν να απελευθερωθούν.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Εμπλουτισμένη με εικόνες, βίντεο και εμπεδωτικές ασκήσεις

1/1

Οι λόγοι για τους οποίους η Φιλική Εταιρεία αποφάσισε να αρχίσει η Επανάσταση απ' τη Μολδοβλαχία

Η Φιλική Εταιρεία αποφάσισε να αρχίσει η Επανάσταση από τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες (Μολδαβία και Βλαχία). Οι λόγοι αυτής της απόφασης ήταν οι εξής:

Στις περιοχές αυτές δεν υπήρχε οθωμανικός στρατός.
Οι ηγεμόνες τους ήταν Έλληνες Φαναριώτες.
Κατοικούσαν εκεί πολλοί Έλληνες.
Τέλος, στη Βλαχία είχαν αναπτύξει ένοπλη δράση εναντίον της οθωμανικής κυριαρχίας οι οπλαρχηγοί Ιωάννης Φαρμάκης και Γεωργάκης Ολύμπιος.

Χάρτης των επιχειρήσεων του Αλέξανδρου Υψηλάντη στη Μολδοβλαχία (Λ. Βρανούσης, 1964)

Οι σημαντικότερες επαναστατικές κινήσεις στη Μολδοβλαχία και οι αντιδράσεις Οθωμανών και Ευρωπαίων

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης στις 22 Φεβρουαρίου 1821 πέρασε από το Κισινόβ της Ρωσίας μέσω του ποταμού Προύθου στο Ιάσιο της Μολδαβίας. Εκεί, στις 24 Φεβρουαρίου κήρυξε την Επανάσταση κυκλοφορώντας την προκήρυξη με τίτλο "Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος", με την οποία καλούσε στα όπλα όλους τους Έλληνες της περιοχής.

Αποσπάσματα από την Προκήρυξη

Η ώρα ήλθεν, ω Άνδρες Έλληνες! Πρό πολλού οι λαοί της Ευρώπης, πολεμούντες υπέρ των ιδίων Δικαιωμάτων και ελευθερίας αυτών, μας επροσκάλουν εις μίμησιν, αυτοί, καίτοι οπωσούν ελεύθεροι, επροσπάθησαν όλαις δυνάμεσι να αυξήσωσι την ελευθερίαν, και δι’ αυτής πάσαν αυτών την Ευδαιμονίαν.

Οι αδελφοί μας και φίλοι είναι πανταχού έτοιμοι, οι Σέρβοι, οι Σουλιώται, και όλη η Ηπειρος, οπλοφορούντες μας περιμένωσιν· ας ενωθώμεν λοιπόν με Ενθουσιασμόν! η Πατρίς μάς προσκαλεί!

Η Ευρώπη, προσηλώνουσα τους οφθαλμούς της εις ημάς, απορεί διά την ακινησίαν μας… Η Ευρώπη θέλει θαυμάση τας ανδραγαθίας μας, οι δε τύραννοι ημών τρέμοντες...

Οι φωτισμένοι λαοί της Ευρώπης ενασχολούνται εις την αποκατάστασιν της ιδίας ευδαιμονίας· και πλήρεις ευγνωμοσύνης διά τας προς αυτούς των Προπατόρων μας ευεργεσίας, επιθυμούσι την ελευθερίαν της Ελλάδος.

Είναι καιρός να αποτινάξωμεν τον αφόρητον τούτον Ζυγόν, να ελευθερώσωμεν την Πατρίδα…

Ας καλέσωμεν λοιπόν εκ νέου, ω Ανδρείοι και μεγαλόψυχοι Έλληνες, την ελευθερίαν εις την κλασικήν γην της Ελλάδος! Ας συγκροτήσωμεν μάχην μεταξύ του Μαραθώνος και των Θερμοπυλών! Ας πολεμήσωμεν εις τους τάφους των Πατέρων μας…

Εις τα όπλα λοιπόν φίλοι η Πατρίς Μάς Προσκαλεί!

Αλέξανδρος Υψηλάντης

Την 24ην Φεβρεαρίου 1821 Εις το γενικόν στρατόπεδον του Ιασίου

Η εξέγερση καταδικάστηκε από τις Μεγάλες Δυνάμεις και την Ιερή Συμμαχία τους.
Ο τσάρος της Ρωσίας καθαίρεσε τον Υψηλάντη από το αξίωμα του αξιωματικού του ρωσικού στρατού και έδωσε άδεια στα οθωμανικά στρατεύματα να εισβάλουν στη Μολδοβλαχία.
Ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄, υπό την πίεση γενικής σφαγής των χριστιανών από τους Τούρκους αναγκάστηκε να αφορίσει τον Υψηλάντη και τους Επαναστάτες.
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης στις 10 Μαρτίου 1821 συγκρότησε στη Φωξάνη τον Ιερό Λόχο, το στρατιωτικό σώμα που αποτελούνταν από εθελοντές Έλληνες σπουδαστές των παροικιών.
Δόθηκαν πολλές μάχες με τους Τούρκους. Η αποφασιστικότερη δόθηκε στις 7 Ιουνίου στο Δραγατσάνι, η οποία τελείωσε με ήττα των Ελλήνων. Ιδιαίτερα ο Ιερός Λόχος έχασε περισσότερα από τα μισά μέλη του.
Ο Υψηλάντης καταδιωκόμενος πέρασε στην Αυστρία, όπου παραδόθηκε στους Αυστριακούς. Φυλακίστηκε ως το 1827 και πέθανε το 1828.
Η Επανάσταση συνεχίστηκε στη Μολδοβλαχία. Μία σημαντική μάχη δόθηκε στις 17 Ιουνίου 1821 στο Σκουλένι, όπου και πάλι οι Έλληνες ηττήθηκαν.
Η Επανάσταση τελείωσε με ηρωική αντίσταση των Ιωάννη Φαρμάκη και Γεωργάκη Ολύμπιου στη Μονή Σέκου, οι οποίοι τελικά δεν άντεξαν και ηττήθηκαν από τους Τούρκους στις 23 Σεπτεμβρίου 1821.